دیوانی نوێی شیعرهکانی سهید کامیل ئیمامی (ئاوات)
نووسین و ئامادهکردنی: ئهنوهر سوڵتانی
پارچە شیعری ژمارە ١٠١
بێ هەستم
لەمێژە من کە زەدەی غەمزەیی دوو نێرگسی مەستم وەداوی زولفی کە کەوتم، بە شێتی چابوو خەلەستم[1] دڵی پساندم و ڕۆیی، بەڵام بەوەم چا بوو گەڕاوە لام و بە تایێکی بسکی وی، بەستم هەڵاوەساوە دڵ و من لە دووی لەپێ کەوتم مەگەر بە ڕەوڕەوە گاگۆڵکە کەم، لەپێی خستم! بە پیری سەیرە چلۆن بوومە پەندی پیر و جحێڵ وەکوو هەڵاڵە لە دەشتی گوڵام و پێ پەستم کە دێتە باغ بە خەیاڵم لە دەست و پێی هاڵێم کەچی بەداخەوە خۆ بەند نەبوو لەوێش دەستم جنێوی دابوو بە من یار بە لێوی شیرینی منیش شەوێکی بە بێدەنگی چوومە لای، گەستم لەوێ شەوێ دەم و لێوی 'ئیمامی' چەسپاوە وتەی نەماوە، ئەوا بۆیە ئێستە بێ هەستم قاقڵاوا، ١٣٤٥ی هەتاوی (لاپەڕە ٢٩ و ٣٠ ی چاپی ئەنیسی و ١١٤ ی چاپی جەعفەر) _____________________________________________ [1] . چاپی ئەنیسی: وەدوای. دیارە دەبێ هەڵەی تایپ بێت دەنا ئەرکانی کێشی شیعرەکەی پێ تێک دەچێت و دیارە نە ئاوات وای نووسیوە نە ئەنیسی وای ویستووە.
______________________________________
عینوانی شێعرەکە لە هەردوو چاپی ئەنیسی و جەعفەردا وەک یەکن. چاپی جەعفەر گوندی قاقڵاوا و ساڵی ١٣٤٥ی هەتاویی بۆ شوێن و ساڵی گوترانی شیعرەکە دیاری کردووە کە دەکاتە ساڵی ١٩٦٦ی زایێنی. شیعرێکی عاشقانەیە، گەلێک ساکار دەنوێنێت بەڵام کێشەکەی قورسە و مانۆڕ کردن لەو گۆڕەپانەدا نابێ هاسان بووبێت، هەروەها سەنعەتی شێعر و کەلامی تێدا بەرچاوە. دیارە شاعیر تەنیا لە داوی زولفی یاردا ئەسیر نەماوە، هەندێک تەعبیری نوێ و بوێرانەی وەک 'خەلەستم' و 'گوڵام' ی تێدا بەکار هێناوە و لە فەردی سێهەم تا پێنجەمدا یارییەکی سەرنجڕاکێشی بە وشەی 'پێ' کردووە (ناو یان ئیزافە): لەپێ کەوتم، لەپێی خستم، پێ پەستم، لە دەست وپێی هاڵێم. ئینجا 'پێ' ی بە دەستەوە پەیوەند داوە: لەدەست وپێی هاڵێم، بەند نەبوو دەستم. هەروەها لە فەردی چوارەمدا مۆسیقایەکی پیتی /پ/ ی بە گوێی خوێنەردا داوە: پیری، پەندی، پیر. ئاوات لە شیعرەکەدا فەردێک شیعری 'مەلا عیسامەددین شەفیعی' بە هەندێک گۆڕانکارییەوە کردۆتە ناوئاخنی شیعرەکەی خۆی؛ بڕوانە فەردی شەشەمی غەزەلەکە، کە دەڵێ: جنێوی دابوو بە من یار بە لێوی شیرینی منیش شەوێکی بە بێدەنگی چوومە لای، گەستم بەراوردی بکە لەگەڵ شیعرەکەی شەفیعی کە دەڵێ: "لێوی لەعلت جنێوی داوە بەمن ڕقی بنیادەمە، منیش گەستم!" گەلێکیش وەستایانە ئەو فەردە و بابەتی وەک شیرینیی لێوی یاری بردۆتە فەردی دواتر و بەو باسە 'شیرین' ە کۆتایی بە شیعرەکەی هێناوە کاتێ گوتوویەتی هەردوو لێوم بەو ماچە شیرینەی یار پێکەوە نووسان و لەو کاتەوە ئیتر بۆم لێک نابنەوە و ناتوانم قسەیان پێ بکەم هەربۆیەشە وا بێ دەنگم و متەقم لێوە نایەت. بەشێتی چابوو خەڵەستم: داوی زوڵفی ئەوەندە قایم و توند بوو، هەرباش بوو بە شێتی ڕزگاریم لێی بوو دەنا واهەبوو تووشی کێشەی لەوە خراپتریش ببم! بەوەم چابوو: چاکیی کارەکە بۆ من ئەوەبوو کە گەڕایەوە لام و منیش دڵم بە تایەکی زولفی بەست و لەو پسانە ڕزگارم کرد. هەڵاوەساوە: هەڵواسراوە. ڕەوڕەوە: کەرەسەی بەڕێگەدا ڕۆیشتنی منداڵی هێشتا پێ نەگرتوو. گاگۆڵکە: ڕۆیشتنی منداڵ لەسەر دوو دەست و دوو ئەژنۆ. لەپێ خستن: بێ توانا و تاقەت کردنی کەسێک بەشێوەیەکی وەها کە چیتر نەتوانێت بە ڕێگادا بڕوات. بوون بە پەند: بوونە جێگەی گاڵتە و لۆمەی خەڵک. گوڵام: بووم بە گوڵ، پشکووتم. بەخەیاڵم: بەتەمام، دەمەوێت. لەدەست وپێی هاڵێم: بەسەر دەست و پێیدا بکەوم، دەست بەداوێنی بم. خۆ بەند نەبوو: دەستم لە دەست و پێی ئەو گیر نەبوو. منیش شەوێکی بە بێدەنگی: ئاوات کردوویەتە جێگری ئەوەی شەفیعی کە گوتوویەتی "ڕقی بنیادەمە". لەوێ شەوێ: لەو شەوەدا. بەڵام ئاوات لە جیاتی 'لەو شەوە بەدواوە' ی هێناوە. واتاکەی دەگەڕێتەوە بۆ "لێوی شیرینی"، واتە دوای ئەوەی لێوی شیرینی ئەوم گەست، ئیتر لەبەر شیرینی لێوی ئەو، منیش دەمو لێوم پێکەوە چەسپان و هەر بۆیەش ئێستا هیچم بۆ ناگوترێت، کە شاعیر لە شێوەی بێ هەستم' دا ڕایگەیاندووە. بێ هەستم: بێ دەنگ و قسەم. بەحری عەرووزیی شیعرەکە: مجتث مثمن مخبون محذوف: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
|