[1] .  چاپی ئەنیسی: کەڕەم

[

 

عینوانی شیعرەکە لە چاپی ئەنیسیدا 'چاکە و خراپەم' ە.

 

یەک لە شیعرە ئایینییەکانی ئاواتە و مامۆستا ئەنیسی کارێکی چاکی کردووە هاوڕێ لەگەڵ شیعری دیکەی هاوناوەرۆکدا هێناویەتی. ئەو دابەش کردنی مەوزووعییە کاری خوێنەر هاسان دەکاتەوە و بۆ کەسێکیش بیەوێت بەراوردکاریی لەنێوان شیعرەکاندا بکات، هەر بەکەڵکە.

 

شیعرەکە لە ساڵی ١٣١٨ ی هەتاویدا گوتراوە و ئەودەم شاعیر ٣٦ ساڵان بووە.

 

ئەگەر شیعرەکە، لای شیعری پێشتر ('ڕەش و سپی' ژمارە ١١٧) و شیعری (ڕووی ڕەش و ڕیشی سپی، ژمارە ٧٢) دابنرێت، دەزانرێت سەرەڕای جیاوازییەکی ٤٤ ساڵە لە نێوانیاندا (ئەوانیتر لە ١٣٥٥  و ١٣٦٢ دا گوتراون)، ناوەرۆک هەر یەکە و هیچ گۆڕانکارییەکی بەسەردا نەهاتووە. واهەیە هۆکارێکی مەسەلەکە ئەوە بێت ئاوات ئیماندارێکی موسوڵمانی ڕاستەقینە بووە و وەک هەموو موسوڵمانێکی دیکە، بەدرێژایی تەمەن خۆی بە گوناهکار زانیوە و لەخودا پاڕاوەتەوە تاوانی ببەخشێت بەڵام دوای ٤٤ ساڵ و ڕەنگە ٤٤ هەزارساڵیش وەڵامێک بۆ ئەو داواکارییە نەیستراوە و نابیسترێت. مرۆڤ بۆ هەمیشە لە ژێر باری بەرپرسیایەتیدا دەمێنێت و دەناڵێنێت. ئەو گوناهە ئەنجام نەدانی ئەو بەرپرسیایەتییەیە و کارێکی زۆری بە سەر موسوڵمان بوون و نەبوونەوە نەداوە بەڵام ئیسلام چێشتەکەی هەندێک سوێرتر کردووە و ڕێگای هەڵاتن لەو داوە و هەست کردن بە بارسووکی و ئاسایشی بە تەواوەتی لە ئیمانداران سەندووە.

 

یاخوا، خودای عەززەوەجەل....: یاخوا ئامڕازێکی زمانە بۆ دۆعاکردن، بەڵام لەبەر ئەوەی دۆعاکە لەلای خودی خودا کراوە، دووجار ناوی ئەو بە شوێن یەکدا هاتووە.

 

نیعەم: عەرەبییە، کۆی نیعمەتە.

 

سەرفیراز: شێوازێکی کوردی پێدانە بە سەرفەرازیی فارسی: سەربڵیند.

 

وا هەڵدەدەن عەلەم: وا دەڵێن؛ دیعایەی ئەوە دەکەن.

 

وانە: ئەوانە

 

سەرنەوی: دژی سەربڵیندە. خەڵکانی سەرنەوی و گوناهکار لە عەفو و بەخشینی تۆ دوورن.

 

نەماوە دەم: کات نەماوە، وادەی مردنە.

 

دەم و ژەم: جیناسی ناتەواو.

 

ژەم: وادەی خواردنی ڕۆژانەیە وەک دەگوترێت 'سێ ژەمە'.

 

لوقمە: پاروو

 

نواڵە: نانی مفتێ (هەنبانە بۆرینە)؛ خواردنێکی کەم یان کەم بایەخ.

 

جەم: جەمشید،  جمشید، شای زنجیرەی ئەفسانەیی پێشدادیان لە مێژووی ئەساتیریی ئێراندا. مڵکی جەم: هەموو خاکی ئێران و ئەنیران.

 

هەرچی هەم: چاکم یان خراپ، هەرچییەک هەم، هەر چاوم لە مەرحەمەتی تۆیە. ئەو تەعبیرە لە شێعری پێشتری شاعیریشدا هاتووە: "ڕێم لێ‌مەبەسته، تۆبی خوداییت، هەرچی هەم" (بڕوانە شیعری 'ڕەش و سپی' ژمارە ١١٧)
 

بەحری عەرووزیی شیعرەکە:

مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن