دیوانی نوێی شیعره‌کانی سه‌ید کامیل ئیمامی (ئاوات)

نووسین و ئاماده‌کردنی:  ئه‌نوه‌ر سوڵتانی

 شیعری ژمارە ١٤٣

چاوەکانم

 

تۆ نەخۆش بی، ژیانی من سوێرە[1] 

چاوەکانم به لەرزەکەت کوێرە

که دەڕۆی بۆ موعالەجه، ئاخر
دڵی ئێمه به شەخسێ بسپێرە

چونکه کۆرپەی دڵی هەموومان تۆی
بانەمەڕ چوو، چ وەختی هاوێره؟

دوور لە یەک کەوتنەوه گرنگه، "عومەر"!
توند و تیژه، به چەشنی تاوێرە

هەرکەسی کەوته بەر، پەرێشانە
دەگرێ وەک تفەنگچی لەو، سێرە

وردوپردی دەکا به شاڵاوێک
بە سەری‌دا دەسووڕێ وەک گێرە

          گیانەکەم! مامەکەت بە قوربانت!
          خەبەرێکی بنێرەوه، خێرە                      

 بۆکان، ١٣٥٣ ی هەتاوی

(لاپەڕە ١٠١ و ١٠٢ ی چاپی ئەنیسی و ١٨٥ ی چاپی جەعفەر)

_____________________________________ 

عینوانی شیعرەکە لە چاپی ئەنیسیدا 'کۆرپەی دڵ' ە، کە لە فەردی سێهەمی شیعرەکە وەرگیراوە و شاعیرانەترە لە 'چاوەکانم' کە دیارە ئەویش هەر لە فەردی یەکەمی شیعرەکە وەرگیراوە.

شیعرێکە لە بابەتی 'ئیخوانیات' و قسەی نێوان بنەماڵە و کەس وکار. تەنزێکی نەرمی تێدایە

بابەتی شیعرەکە، هەواڵپرسی کردنی ئاواتە لە برازایەکی خۆی- سەید عومەری هاشمی، کوڕە چکۆلەی حاجی سەید محەممەدی هاشمی (سەیدی زەنبیل).[2] لە شیعرەکە وا دەردەکەوێت کە سەید عومەر نەخۆش کەوتبێت و بۆ چارەسەری نەخۆشی لە زەنبیلەوە چووبێتە شارێک کە ڕوون نییە کوێیە (بۆکان، تەورێز، تاران، یا...؟)، ئاواتیش بەم شیعرە هەواڵی پرسیبێت و داوای چاک بوونەوە و گەڕانەوەی بۆ کردبێت. دەبێ نێوانی مام و برازا زۆر خۆش بووبێت لەبەر ئەوەی دوورییەکەی ئەو بە تاوێرێک دادەنێ کە بە سەر مامیدا کەوتووە و بە گیانەکەم خیتابی پێ دەکات و دەڵێ مامەکەت بە قوربانت بێت.

چاوەکانم بە لەرزەکەت کوێرە: دەبێ سەید عومەر تووشی یاو و لەرز هاتبێت.

دڵی ئێمە بە شەخسێ بسپێرە: لام وا نییە شەخس لێرەدا شەخس و چاک بێت، بەڵکوو هەر شەخس و کەسی ئاساییە. واتە دڵی ئێمە لای تۆیە، کە خۆت دەڕۆی ئەوان بەجێ مەهێڵە و بیانسپێرە بە دەست کەسێک.

بانەمەڕ چوو، چ وەختی هاوێرە؟:                                                                                                بانەمەڕ، یان گوڵان، مانگی دووهەمی بەهارە.                                                                                    هاوێر: لە ئێکتر جیاکردنەوەی ماک و زا (هەنبانە بۆرینەی مامۆستا هەژار).                                         ئاوات لە میسراعی پێشوودا سەید عومەر بە 'کۆرپەی دڵی هەموومان' ناودەبات. ئەو جیاکردنەوەیەی دایک و بێچووەش تەنیا لەو پەیوەندەدا واتادەداتەوە. قسەی شاعیر ئەوەیە: تۆ کە کۆرپەی دڵی ئێمەی بۆ لێمان جیاکەوتوویەتەوە؟ وەرەوە! ئاوات لە ساڵی گوترانی شیعرەکەدا ٧١ ساڵان بووە بەڵام نازانم برازاکەی دەبێ چ تەمەنێکی بووبێت، بە گومانی من،  دەبێ لەو ساڵەدا ٣٠ تا ٣٥ ساڵان بووبێت.

تاوێر: بەردی خلۆرەوەبوو لە بەرزی کێو (هەنبانە بۆرینە).

هەرکەسی کەوتە بەر...: دەگەڕێتەوە بۆ فەردی پێشوو: هەرکەس وەبەر تاوێر بکەوێت، حاڵی پەرێشان دەبێت. واتە حاڵی ئێمەش بە دووریی تۆ پەرێشانە.

وردوپردی دەکا: ئەم فەردەش دەگەڕێتەوە بۆ هەمان فەرد، ورد وپرد کردن، هاڕین. پرد لێرەدا لەفزی موهمەلە و هەمان واتای ورد دەدات.

شاڵاو: هێرش

گێرە: هەنبانە بۆرینە بە 'خەرمان کوتان' ی واتا کردۆتەوە کە لە باری ڕێزمانەوە، کردارە؛ بەڵام گێرە 'ناو' یشە و  کەرەسەی خەرمان کوتانە، جەنجەڕ.

بەحری عەرووزیی شیعرەکە:                                                                                       خفیف مسدس مخبون محذوف: فاعلاتن نفاعلن فعلن


 

[1]  چاپی ئەنیسی: ژییانی من

[2] حاجی سەید محەممەد چوار کوڕ و دوو کچی هەبوون: عەلیشا، سەید ئەنوەر، سەید عومەر، سەید ئەسعەد، ساحبە خاتوون و سارا خاتوون (سپاسی کاک جەلال سەیادەت دەکەم بۆ ئەو زانیارییە).

 

 

 

www.rojhalat.de / www.bokan.de