دیوانی نوێی شیعرهکانی سهید کامیل ئیمامی (ئاوات)
نووسین و ئامادهکردنی: ئهنوهر سوڵتانی
شیعری ژمارە ١٧٩
کاری وا ناکەی
|
خودا! بۆچی منی بێچارە بێ دەرد وبەڵا ناکەی؟ ئیلاهی! بۆچی دەردی من بە ڕەحمی خۆت دەوا ناکەی؟
شەوێ تا بەربەیان، یاڕەب! تەمادارم له دەرکی تۆ
لەبەرچی من به
خاسانت شەوێکی ئاشنا ناکەی؟ قاقڵاوا، ١٣٤٠ی هەتاوی (لاپەڕە ٨٠ چاپی ئەنیسی و ٢٥٨ ی چاپی جەعفەر) ______________________________________________
عینوانی شیعرەکە لە چاپی ئەنیسیدا "پاڕانەوە لە خودا"یە. "کاری وا ناکەی" عیبارەتێکی جوانە و هاندەرە بۆ ئەوەی گوێ بە خوێنەر قوت بکاتەوە بزانێت ئەوە چ کارێکە و بەکێ دەگوترێت نەیکات؟ بەگشتی، ناوەکە پرسیار لەبەر دەم خوێنەر دادەنێت، ئەوەش لە کاری هونەریدا سەرکەوتووییەکی گەورەیە کە هونەرمەند بتوانێ بە یەک دوو وشەی کورت سەرنجی بینەر و بیسەر بەرەو خۆی ڕابکێشێت. لە زمانی ئینگلیزیدا تایتڵی ڕۆژنامەکان هەمیشە هونەرمەندانە هەڵدەبژێررێن و هەر بۆیەش هەندێک جار لێ تێگەیشتنیان ئەستەمە مەگەر خوێنەر بە پێشینەی وشەکان یان ڕووداوەکان بزانێت.
شیعرێکی ئایینییە لە جوملەی زۆر شیعری دیکەی هاوچەشن لە ناو دیوانەکەدا. ناوەرۆکی شیعرەکە پاڕانەوەیە لە خودا بۆ ئەوەی شاعیر "بێ دەرد و بەڵا بکات، دەردی دەوا بکات، لەگەڵ خاسان و هەڵبژێرراوانی خۆیدا ناسیاوی بکات، جەزای گوناه و هەڵەکانی لێ نەستێنێ و کەرەمی پێ بکات".
ئاوات وەک موسوڵمانێکی ئیماندار، خۆی بە عەبدێکی تاوانباری دەرگانەی خودا دەزانێت و لێرە و لە گەلێک شیعری دیکەیدا لای خودا "عوزری تەقسیر" دێنێتەوە دەپاڕێتەوە و بەڵکوو خودا لەو تاوانانەی ببوورێت. ئێمە دەزانین کە هەرکەس بچێتە قاڵبی ئەو باوەڕەوە و ئەوە فەلسەفەی ژیانی بێت، لەوکاتەوە کە فام دەکاتەوە تا ڕۆژی مردن، خۆی بە تاوانبار دەزانێت بەڵام هەرگیز ڕوون نییە ئەوە چ تاوانێکە کە وەک قیلی کەوای سپی بە مرۆڤی موسوڵمانەوە نووساوە و نە بە نوێژ و نە بە ڕۆژوو و حەج و زەکات پاک نابێتەوە!
ئاکامی ئەو چەشنە بیرکردنەوەیە دڵسارد بوونەوەی خەڵکە لە ژیان، خەمۆکی و تەنیایی و بێ هیوایی و ئاواتی مەرگ خواستن، کە ئێمە هەموو ئەو دیاردانە لەم شیعرە و شیعرە هاوچەشنەکانی ئاواتدا بە ڕوونی دەبینین. ئەوەی بە لای منەوە سەرنجڕاکێشە ئەوەیە ئەو بێ هیواییەی وا لە ئاواتدا دەبینرێت تەنانەت لە ناو شاعیرانی سۆفی مەسلەکی وەک مەحوی و وەفاییشدا بەو ڕادەیە نابینرێت.
پرسیار ئەوەیە چی وای لە ئاوات کردووە ئەو هەمووە سەرکۆنەی خۆی بکات، بۆ چرکەیەکیش لە ژیان چێژ نەبینێت و هەر بە تەمای مردن بێت؟ ئایا ئەوە کەسایەتی خۆیەتی یان پێگەی کۆمەڵایەتی ئەو وەک کوڕە شێخ و براشێخ؟ ئەگەر کەسایەتی خۆی بێت، چ تایبەتمەندییەکی ئەو کەسایەتییەیە کە گەیاندوویەتە ئەو پلەیە لە تەرکی دونیا و مافیها؟ تەوازوع و خۆ بەکەم زانی؟ نامیهرەبانی دەوروبەرەکەی هەر لە سیستمی سیاسییەوە تا ئەو خزم و کەس وکارەی وەڵامی چاکەی ئەو بە چاکە نادەنەوە و فێڵی لێدەکەن؟ ناتەواویی لایەنی دارایی و تەنانەت نەداری، سەرەڕای خاوەن بوونی موڵک و گوند؟ ئەو لایەنەی ژیان و کەسایەتی ئاوات جێگەی باسی زیاترە و هیوادارم لە شیکردنەوەی شیعرەکانی دواتردا دیسان بچمەوە سۆراغی.
وشە و زاراوەیەکی وا لە شیعرەکەدا نییە پێویستی بە واتا کردنەوە یان شیکردنەوە هەبێت.
خاسان: کەسانی هەڵبژاردەی جێ ڕەزامەندیی خودا.
ئاشنا: ناسیاو، فارسییە.
کەریم: بەخشەندە
جەزا: سزای خراپ
دەستەوئەژنۆ: کەسێکی هەژاری بێ دەسەڵات کە نەتوانێت چارەسەری کێشەی خۆی بکات.
بێ دەست و پێ و بێ دەست و پا: بێ دەسەڵات
بێ دەست وپێ ئێستێ: جیناسی ناتەواویان لێ پێکهێنراوە ومۆسیقای پیتی /س/ دەدەن بە گوێدا.
بەحری عەرووزیی شیعرەکە: هزج مثمن سالم: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
|