بەفری خەم دیسان لەسەر کوێستانی دڵ                    

کەوتووە، ڕووخاوە دەرک وبانی دڵ

باری خەم دایگرتووه، قورس و گران
بوو جده‌و بەو کۆڵه، کۆڵ و شانی دڵ[1]

بێ‌سەروسامانی خۆم سەد چەل به توون![2]
داخەکەم بۆ بێ سەروسامانیی دڵ[3]

هەر به‌ناسۆره، برینی کارییە
ڕۆژ لەگەڵ ڕۆژ زۆره ئێش و ژانی دڵ

وەک دەڵێن میریی ئەوینی پێوه دێ[4]
زۆر بەڕێز و گەورەیه میوانی دڵ

ئاوری عیشقی هەڵیقرچاندووە
جەرگ و دڵ بۆته کەبابی خوانی دڵ

         ڕێگەیی هات و نەهاتت دێته بەر
         بیبڕه "کامیل" به پشتیوانی دڵ!

 

قاقڵاوا، ١٣٥٤ ی هەتاوی                                                                                                  (لاپەڕە ٥٢ و ٥٣ ی چاپی ئەنیسی و ١٠٦ ی چاپی جەعفەر)

______________________________________
عینوانی شیعرەکە لە چاپی ئەنیسیدا 'میوانی دڵ'ە.

پەیوەندی ئاوات لەگەڵ دڵی خۆی دەکرێ لە دوو ڕوانگەوە سەیر بکرێت: وک شاعیرێک و وەک سۆفییەک:

ئاواتی شاعیر هەمیشە خۆی لە دڵی خۆی جی دەکاتەوە و وا پیشان دەدات کە دڵی هەڵوەدای ئەو چیدی لای خۆی نەماوە و بە ناچار وەک سێهەم کەس لێی دەدوێت.

بەڵام ئاواتی سۆفی مەسلەکیشمان هەیە کە دڵی ئاوێنەی ئەوینێکی هەمیشەییە و جگە لە خۆشەویستیی خودا جێگەی هیچیتری تێدا نابێتەوە. دڵ، قەلب یان فوئاد لە تەسەووفی ئیسلامیدا بە ڕەچاوکردنی ڕاگەیاندنەکانی قورئان، شوێن و جێگە و کەرەسەی ئیدراک واتە تێگەیشتنە.

 ئێمە ئەو هەردوو مەنزەرەیە بە ڕوونی لە شیعری ئاواتدا بەچاو دەکەین.

لە دەسپێکی ئەم غەزەلەدا باوەکوو بێزاریی شاعیر لە زستان و سەرما و سەخلەتی بە گوێی خوێنەردا دەدرێت، بەڵام لە درێژەدا هەمان کێشەی ئاوات لەگەڵ دڵی سەرهەڵدەداتەوە و ئێمە بە لای کێشەی ئەو دوو 'بوونەوەر'ە لێک جیاکەوتووەوە دادەنیشین، کە یەکیان واتە دڵی ئاوات، شانی لە ژێر باری خەفەتدا جدەو بووە و ناهێڵێ ئەویتر، واتە ئاوات خۆی، ئۆقرەیەک بگرێت و نەک هەر خۆی بێ سەروسامانە، ئەویتریشی بێ سەر وسامان کردووە!

جدەو: بریندار

بەو کۆڵە کۆڵ و شانی دڵ: ئەوە جیناسێکی گەلێک جوانە 'بە کۆڵ'ی یەکەم واتای بار و ئەوی دووهەم بە مانای پشت، دێن؛ بەڵام ڕوون نییە جیاوازیی ئەو دەقە لەگەڵ دەقی چاپی ئەنیسی کە "پشت و شان"ی کردۆتە جێگری "کۆڵ و شان" کێ پێکی هێناوە و ئایا ئاوات خۆی ئەو کارەی کردووە یان پێکهێنەرانی جاپی جەعفەر؟

چەل: جار، کەڕەت

توون: ئاگردان، کینایەیە لە دۆزەخ. بە توون واتای چش! دەدات.

ناسۆر: برینی کولاوە

"میریی ئەوینی پێوە دێ": شاعیر ئەوەی وەک "دەڵێن" لەکار کردووە و بەو حیسابە دەبێ پەند و قسەی پێشینیان بێت. بەداخەوە من ئاگاداری ئەو پەندە نیم و بە ڕوونی نازانم ئەوین بە میرییەوە هاتن دەبێ چی بێت؟ بڵێی شاعیر لای وا بووبێت کە کەسی ئەویندار خۆی بە میر و گەورە و دەسەڵاتدار دەزانێت؟

میوانی دڵ: وەک گوترا، ئاوات حیسابی خۆی هەمیشە لەدڵی جیا دەکاتەوە و لێرەدا کردوویەتە میوانی خۆی و ڕێزی لێدەگرێت.

هەڵقرچاندن: سووتاندنی ناتەواوی پێش بە زووخاڵ بوونە.

بە پشتیوانیی دڵ: لەم فەردە دا، 'دڵ' واتا سوفییانەکەی هەیە. سۆفی بۆ بڕینی ڕێگای تەریقەت و گەیشتن بە دوایین قۆناغەکانی ئەو ڕێبازە (فنا فی النبی و فنا فی اللە) پێویستی بە ڕێبەر و دەستگیرە و بە بێ ئەو موراد و پیرە واهەیە ڕێگە وون بکات. ئاوات بە خۆی دەڵێت بکەوە شوێن دڵت کە داڵدەی ئەوینی خوداییە و بە یارمەتی ئەو، خۆت لەو ڕێگەی هات و نەهاتە ڕزگار بکە.  

بەحری عەرووزیی شیعرەکە:

رمل مسدس محذوف: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن