|
دیوانی نوێی شیعرهکانی سهید کامیل ئیمامی (ئاوات) نووسین و ئامادهکردنی: ئهنوهر سوڵتانی
پارچە شیعری ژمارە ٥، لاپەڕە ٩٣ ی دیوانی چاپی ئەنیسی
غەمی تازە قەت بە غەمی تازەوە وەرناکەوم ڕۆژ و شەو و لەیل و نەهار ناسرەوم غوسسە لەسەر غوسسە دەخۆم بێ وچان گەرچی لەژێر باری گران نانەوم ڕەحمی خودا زۆرە، بە ئوممێدی ئەو ڕادەبوێرم بەڵێ ڕۆژوشەوم غەم وەکوو شاهین بەروڕووم دێ بەقین ئەمنی هەژاریش بەخودا وەک کەوم بێ پەڕ وباڵ هاتمە بەر دەستی ئەو تاکوو بەیەکجاری بەلاداکەوم! جەمیان، ١٣٣٠ ی هەتاوی [٥٢ – ١٩٥١ ز]
چەند وردە سەرنج: ١. شیعرەکە بە بێ هەڵە چاپ کراوە و ئێمەش بێ دەست تێوەردان ڕامانگواستۆتە ئێرە. ٢. مۆرکی ڕۆحێکی شۆڕشگێرانە بە تان وپۆی شیعرەکەدا گەڕاوە، کە بە هاسانی هەستی پێدەکرێت. ئەوە لەگەڵ هەڵوێستی سیاسیی شاعیر و سەردەمی گوترانی شیعرەکەدا یەک دەگرێتەوە. ئێرانی ساڵانی نێوان ١٣٢٧ و ١٣٣٢ ئاوسی شۆڕش و ڕاپەڕین بوو کە لە ئەنجامدا تەقییەوە و گەیشتە ئاکامی بەدەستەوە گرتنی دەسەڵات لە لایەن دوکتۆر محەممەدی موسەددیق و "جبهە ملی" و هەڵاتنی شا بۆ دەرەوەی ووڵات و دواتریش کۆدیتای ئەمپڕیالیستیی ٢٨ ی گەلاوێژی ١٣٣٢ و گەڕانەوەی شا و دامەزرانی دەسەڵاتی ڕەشی "حکوومەت نیزامی" ی تەیموور بەختیار و گیران و ئیعدامی ئازادیخوازانی بە شوێندا هات. بارودۆخی ئەو ساڵانە لە شیعری زۆر شاعیری کوردی ڕۆژهەڵاتدا ڕەنگی داوەتەوە. بۆ نموونە، شیعری "دەبڕۆ ئەی شاهی خائین بەغدا نیوەی ڕێیەت بێ!" ی مامۆستا هێمن ڕاست لەو سەردەمەدا گوتراوە کە محەممەدڕەزاشای پەهلەوی لە ژێر گوشاری ڕاپەڕینی گەلانی ئێراندا هەڵات، سەرەتا چوو بۆ بەغدا و لەوێوە گەیشتە ئیتالیا. ٣. شاعیر لە ساڵی گوترانی شیعرەکەدا سێ ساڵێک بووە لە زیندانی شا هاتۆتە دەرێ، زیندانێک کە دوای هەرەسی کۆماری کوردستان لە ساڵی ١٣٢٥ [١٩٤٧] دەستی پێکردوە و دوو ساڵی خایاندوە (ىڕوانە سەرەتای کتێبەکە، بەشی "ژیانی ئاوات بە قەڵەمی خۆی"، لاپەڕە یازدە). ٤. باوەڕی ئایینی شاعیریش لە شێعرەکەدا بە باشی دەردەکەوێت. بنەماڵەی شاعیر شێخی تەریقەت و خاوەن تەکیە و خانەقا بوون و ئێستاش هەر هەن. ٥. هەندێک وشە و تەعبیری ڕەسەنی کوردی وەک وەرناکەوم، نانەوم، ڕادەبوێرم، بەروڕوو (شێوازێکی دیکەی 'بەرەوڕوو') و بەلاداکەوم، شیعرەکەیان ڕازاوەتر کردووە. ٦. ئاوایی جەمیان، کە شیعرەکە لەوێ گوتراوە، کەوتۆتە نزیک تورجان و زەمبیل و قاقڵاوا و شێخ چۆپان، کە هەموویان سەر بە "دیهستانی تورجان" ن و کەوتوونەتە باشووری ڕۆژئاوای بۆکان و باکووری ڕۆژئاوای سەقز. هەندێک لەو گوندانە بە مڵکی هی بنەماڵەی شاعیر واتە شێخانی زەمبیل و حاجی بابەشێخی سەیادەت بوون. لە کۆتاییدا با ئەو مەسەلەیە دووپات بکەینەوە کە هەڵبژاردنی شیعرەکان شێوازێکی تایبەتیان نییە و لە سەر بنەمای ناوەرۆکی سیاسی یان کۆمەڵایەتی یەن غەرامی دانەنراوە بەڵکوو هەڵبژاردنێکی دڵخوازە.
|